We waren in het Gents Universiteits Museum waar we ons vergaapten aan de talrijke curiosa die hier, een beetje kris kras door elkaar, zijn tentoongesteld.

We stonden een tijdje stil bij dit vreemde en twijfelachtig apparaat dat ruim honderd jaar geleden werd gebruikt in de psychologische geneeskunde.

Talrijke kleinere wetenschappelijke instrumenten waren er te zien. Het toestel rechts op de onderstaande foto is een zogenaamde “screw-barrel” microscoop.
De eerste microscopen waren eigenlijk veredelde vergrootglazen. Ze hadden maar één lens en konden hooguit enkele keren vergroten. Bij een screw-barrel microscoop kon je het beeld scherpstellen door een buis (barrel) in een cilinder te schroeven.

In een andere kast stonden nog meer microsopen opgesteld. Daaronder lag een voorwerp dat helemaal niet met een microscoop moet worden bekeken. Het is de penis van een potvis, bijna twee meter lang.

Het toestel hieronder is een chronoscoop. Aan het einde van de 19e eeuw zochten psychologen naar een manier om hun onderzoeksresultaten in objectieve cijfers uit te drukken. Daarvoor gebruikten ze onder meer deze chronoscoop, een apparaat dat zeer korte tijdsintervallen kon meten zoals reactietijd of zintuigelijke prikkels. De chronoscoop werkte in feite als een stopwatch.

Wat verder stond een toestel waarmee men experimenteerde met elektriciteit en licht.

En dan kwamen we terecht bij de studie van het geluid en de wetenschap van de telecommunicatie. Een technologie die in de loop der tijden een hele weg heeft afgelegd.

Allerlei prototypes en antieke toestellen, die werden gebruikt in de telegrafie trokken onze aandacht. Soms was het niet altijd duidelijk waar elk voorwerp precies voor diende. De bijhorende info met meer uitleg was soms verwarrend of zelfs helemaal niet aanwezig. Maar dit was dan ook het museum van de wetenschap en de twijfel.

We luisteren vandaag met gemak naar onze favoriete muziek op spotify of You Tube. Maar met dit ding is alles begonnen : een fonautograaf (niet te verwarren met een fonograaf).

Een fonautograaf was een soort prehistorische bandopnemer, een apparaat met een hoorn en een stift die geluidstrillingen kon registreren en vastleggen op een met roet zwart gemaakt papier. Het toestel was bedoeld om het menselijk stemgeluid te bestuderen. Er was echter geen enkele mogelijkheid om de opnames af te spelen of te beluisteren.
Pas in 2009 slaagde men erin om een opname van fonautograaf om te zetten in daadwerkelijk geluid. Het betrof het liedje “Au clair de la lune“, gezongen in 1860 door ene Edouard-Léon Scott. We konden in het museum ook zelf de opname beluisteren.

Daarna wandelden we verder langs kasten vol met de meest merkwaardige voorwerpen. Je zou bij iedere kast minuten lang kunnen blijven stilstaan om elk voorwerp van naderbij te bekijken. Maar daarmee ben je wel een week lang zoet en zoveel tijd hadden we niet.

Heel fraai was ook dit rijk versierde “kenniskastje” uit de 17e eeuw. Een kastje met allerlei luikjes en schuifjes, waarin kennis kon worden bewaard, zodat er achteraf niet meer moest worden getwijfeld. Formules, nota’s met bevindingen of resultaten van onderzoeken werden er veilig in opgeborgen. Het was een soort “database avant la lettre”. Men had het kastje hoog aan de muur opgehangen zodat bezoekers niet in de schuifjes of achter de deurtjes konden gaan snuisteren en op die manier het fragiele kastje eventueel konden beschadigen.

Stuk voor stuk interessante voorwerpen om even bij stil te blijven staan. Maar dit museum had nog meer merkwaardige dingen in petto.

(wordt vervolgd)